Krabben en kreeften zijn dieren met bewustzijn en gevoel. Ook gevoel voor pijn. Dat blijkt uit enkele honderden onderzoeken die hier sinds de eeuwwisseling naar zijn gedaan. Meest recentelijk is in Zweden de pijnbeleving van strandkrabben gemeten.
De reden dat wetenschappers zoveel aandacht hebben voor krabben en kreeften, en hun pijnzin en -beleving in het bijzonder, is dat de dieren meestal levend en bij bewustzijn worden gekookt. We weten nu dat het een halve minuut tot wel een paar minuten duurt voordat een krab of kreeft in kokend water sterft. En we weten dat ze in die tijd pijn lijden. Hoe kunnen we het dan nog rechtvaardigen om deze dieren levend en onverdoofd te blijven koken?
Niet, besloot de Tweede Kamer drie jaar geleden. Alle partijen met uitzondering van Forum voor Democratie steunden toen een motie van Tjeerd de Groot (D66) en Frank Wassenberg (PvdD) die vroeg om een verbod op het levend en onverdoofd koken van krabben en kreeften.
Het toenmalige kabinet gaf daar een draai aan: Eerst kwam er onderzoek naar dierwaardige verdovingsapparatuur en daarna een verbod.
De huidige staatssecretaris voor Visserij, Jean Rummenie (BBB), kondigde vorige week weliswaar aan dat dit onderzoek nog twee en niet vier jaar duurt. Maar hij zinspeelde ook op verdere vertraging. Na het onderzoek zou een nieuw apparaat om krabben en kreeften elektronisch te bedwelmen in productie moeten worden genomen. En pas dáárna zou Rummenie ‘bekijken of een verbod haalbaar is en hoe we dat in de regelgeving kunnen verwerken.’
Daar wilden de Partij voor de Dieren en PVV niet op wachten. ‘We weten dat ze lijden als je ze in een pan met kokend water kookt,’ hield Ines Kostić (PvdD) de staatssecretaris donderdag voor. ‘Je kunt er van alles omheen bedenken, maar hier moeten we nu gewoon een streep trekken.’
Samen met Dion Graus (PVV) diende Kostić een motie in die het kabinet aanspoort om haast te maken. Wederom met uitzondering van FvD steunden alle partijen in de Tweede Kamer vandaag hun oproep.
Andere landen gaan sneller
De Europese voedselautoriteit EFSA was al in 2005 overtuigd dat krabben en kreeften pijn kunnen voelen. Zwitserland verbood het onverdoofd koken van deze dieren in 2018. Een aantal lokale overheden in Italië heeft hetzelfde gedaan.
De Vissenbescherming, één van de 16 organisaties in de Dierencoalitie, bood in 2018 een petitie aan in de Tweede Kamer die vroeg om een verbod in Nederland. Het kabinet vond toen dat er nog onvoldoende bewijs was dat schaaldieren een ‘emotionele gewaarwording’ hebben.
Drie jaar later namen onderzoekers van de London School of Economics in opdracht van de Britse regering ruim 300 studies over schaal- en weekdieren onder de loep. Zij kwamen tot de conclusie dat er ‘sterk wetenschappelijk bewijs’ is dat krabben, kreeften en ook inktvissen gevoel hebben en en pijn kunnen lijden. In Nederland werden dat jaar naar schatting nog 1 miljoen krabben en 1 miljoen kreeften levend gekookt. (De sectoren en overheid houden cijfers over vangst, import en export niet in aantallen dieren, maar in gewicht bij.)
De conservatieve regering van Boris Johnson voegde krabben, kreeften en inktvissen na publicatie van het rapport onder de dierenwelzijnswet. In Nederland beloofde toenmalig minister Carola Schouten (CU) te ‘kijken’ hoe ze het levend koken van krabben en kreeften zonder nieuwe regelgeving kon beëindigen.
Drie jaar later en drie ministers verder is dat nog niet gelukt. De Europese Unie heeft ook nog steeds geen welzijnsregels voor vissen, schaal- en schelpdieren.
Nog veel te verbeteren
Vissen worden vrijwel altijd zonder verdoving geslacht door hen bij bewustzijn open te snijden of te laten stikken op ijs. Krabben en kreeften worden na vangst bewust niet gedood, maar levend vervoerd. De meeste dieren komen uit het buitenland: krabben voornamelijk uit Ierland en het Verenigd Koninkrijk, kreeften uit België, Canada en Frankrijk. Tijdens hun reis naar Nederland worden de dieren niet gevoerd en verhongeren ze.
Er moet dus nog veel verbeteren! Gelukkig vinden steeds meer politieke partijen dat ook. Dankzij voortrekkers als Graus en Kostić staat dierenwelzijn inmiddels hoog op de agenda van de Tweede Kamer. We hopen dat het kabinet hun vandaag aangenomen motie ook opvat als een aanmoediging om het welzijn van dieren die in het water leven in de breedte te verbeteren.
Dierbeschermingsorganisaties denken daar graag over mee. De betrokken organisaties van de Dierencoalitie, waaronder Compassion in World Farming, de Vissenbescherming en Sea First, geven samen met de Dierenbescherming hiervoor aanbevelingen in het rapport Naar een dierwaardige visserij en aquacultuur.