VVD-Kamerlid Thom van Campen gaf deze week het woordvoerderschap op landbouw en dierenwelzijn over aan zijn collega’s Wim Meulenkamp en Rosemarijn Dral. Van Campen volgt Roelien Kamminga op als fractiesecretaris en ondervoorzitter van de Tweede Kamer. Zij werd vorige maand burgemeester van Groningen.
Van Campen heeft zich sinds zijn verkiezing tot Kamerlid in 2021 met de landbouw beziggehouden. Vorig jaar nam hij ook dieren buiten de veehouderij erbij. In die tijd is zijn partij aanmerkelijk diervriendelijker geworden, en Thom was daarvan het gezicht. Bijna altijd goedlachs, maar af en toe scherp. Zo dwong hij, met steun van coalitiegenoten NSC en PVV, minister van Landbouw Femke Wiersma (BBB) om tóch stroomstootwapens in de veehouderij te verbieden en zei hij zich ‘rot’ te zijn geschrokken van de illegale handel in puppy’s.
Verantwoordelijkheid
Van de circa 150.000 honden die jaarlijks in Nederland worden verkocht, schat Stichting Vier Voeters — één van de 16 organisaties in de Dierencoalitie — dat er 80.000 uit illegale puppyfabrieken in het buitenland worden geïmporteerd. De smokkel in huisdieren is zelfs de derde meest winstgevende vorm van georganiseerde misdaad in Europa, na drugs en wapens. Voor de VVD een uitgelezen thema, want de partij vindt dierenwelzijn ‘voorwaardelijk’ voor het houden van dieren en pleit altijd voor een harde aanpak van criminaliteit.
Van Campen sprak fokkers tijdens een debat in oktober nog aan op hun verantwoordelijkheid om te voorkomen dat dieren met schadelijke uiterlijke kenmerken worden geboren en verkocht, zoals te korte snuiten bij honden en vouworen bij katten. Maar hij sprak ook de staatssecretaris, Jean Rummenie (BBB), aan op zijn verantwoordelijkheid om wettelijke grenzen te stellen:
Wat de VVD betreft moet de lijst met algehele fokverboden aangevuld worden met andere honden- en kattenrassen, wetenschappelijk onderbouwd. Vervolgens moet er voor die dieren ook een houdverbod gaan gelden en dan vanzelfsprekend ook een toonverbod.
In april bezocht Van Campen het nieuwe Hondencentrum van de Koninklijke Hondenbescherming in Den Ham, waar hij met deskundigen van onder meer Dier&Recht sprak over de problematiek bij rashonden. Eerder deze maand stelde hij kritische Kamervragen naar aanleiding van een uitzending van Zembla, waaruit bleek dat zeker 25 rasverenigingen in strijd met de wet toelaten dat honden met erfelijke afwijkingen en ziektes worden doorgefokt. De staatssecretaris zou begin volgend jaar met voorstellen moeten komen voor een gezonde fokkerij.
Varkensmishandeling
Binnen de landbouw spitse Van Campen zich toe op het dierenwelzijn in slachthuizen. Samen met Joost Eerdmans (JA21) diende hij in 2022 een motie in die het kabinet verzocht om slachthuizen na drie dierenwelzijnsovertredingen te sluiten. Dat is in de roodvleesketen inmiddels beleid. Samen met Dion Graus (PVV) riep Van Campen eerder dit jaar in een motie op tot beroeps-, houd- en transportverboden voor ‘recidivisten binnen de veetransportsector en slachthuizen die zich schuldig maken aan zware dierenmishandeling.’ Wederom was er bijna Kamerbrede steun.
Toen Varkens in Nood, lid van de Dierencoalitie, in de zomer van 2024 beelden naar buiten bracht van veetransporteurs die varkens met elektrische schokken mishandelden, sprak Van Campen in de Tweede Kamer zijn ‘gróótst mogelijke afkeuring’ uit. Hij hekelde de bagatelliserende reactie vanuit de sector en riep toen-nog minister van Landbouw Piet Adema (CU) op om stroomstootapparatuur in de hele veehouderij én slachthuizen te verbieden.
Een taserverbod in slachthuizen zou volgens Adema in strijd zijn met Europese wetgeving, maar hij bereidde wel een totaalverbod in de rest van de keten voor. Zijn opvolger, Wiersma, trok dat verbod vlak na haar aantreden weer in. Volgens haar was van ‘structureel’ misbruik van stroomstootwapens geen sprake.
Dat ging er bij Van Campen niet in. ‘Ik voel me niet serieus genomen door deze minister,’ klaagde hij tijdens een debat in september.
Wiersma beriep zich op de coalitieafspraak om geen ‘nationale koppen’ te zetten op Europees beleid, waarop Van Campen verwees naar de Europese voedselautoriteit EFSA. De minister haalde nota bene een dag eerder hun adviezen aan om een verbod op glyfosaat van de hand te wijzen. Dezelfde EFSA waarschuwt dat varkens altijd lijden, op transport en in slachthuizen, wanneer ze stroomstoten krijgen.
Na een hevig debat, waarin de minister alleen door haar eigen partij werd gesteund, kwam Wiersma tot inkeer: het stroomstootverbod komt er dit jaar alsnog.
Dierwaardige veehouderij
Vlak voordat het kabinet-Schoof een jaar geleden aantrad, diende Van Campen samen met Tjeerd de Groot (D66) — die enkele weken later afscheid zou nemen van de Tweede Kamer — een amendement in om de leidende principes voor dierwaardigheid in de Wet dieren op te nemen: goede voeding, een comfortabele en veilige omgeving met een goed klimaat, waarborgen voor een goede gezondheid en het voorkomen van pijn, en voldoende mogelijkheden om te voorzien in natuurlijke gedragsbehoeften. Wanneer stalconcepten en -systemen verplicht aan die criteria voldoen, kunnen dieren een positieve emotionele toestand ervaren. Uiterlijk in 2040 moet de omschakeling naar een dierwaardige veehouderij zijn gemaakt.
Van Campen verdedigde tijdens het wetgevingsoverleg in maart het opnemen van deze deadline in de wet:
We zien tegelijkertijd ook wat er gebeurt als je dat niet doet!
Voor de zomer moet minister Wiersma de Tweede Kamer laten weten hoe zij het amendement-De Groot/Van Campen in lagere regelgeving uitwerkt.