Op vrijdag 15 november organiseerden adviesbureau Greendish en de Dierencoalitie de eerste editie van Gemeente Plant Vooruit, een inspirerende bijeenkomst om gemeenten verder te brengen in het creëeren van een gezonde, duurzame voedselomgeving voor hun inwoners.
Dagvoorzitter Helen Kranstauber van Food Cabinet en Iris Kramer, senior beleidsmedewerker van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, trapten de middag af met een gesprek over de wettelijke mogelijkheden die gemeenten hebben om te sturen op een gezonde en duurzame voedselomgeving — en wat zij nodig hebben van de Rijksoverheid om een plantaardiger voedingspatroon verder te bevorderen.
Maartje Poelman van Wageningen University & Research nam de ruim 70 aanwezigen mee in hoe het onderzoek naar de voedselomgeving in de afgelopen jaren is gevorderd.
Haar collega Muriel Verain lichtte de gebiedspilot ‘Samen plantaardig‘ toe die eerder dit jaar in samenwerking met de Green Protein Alliance in de gemeente Altena is uitgevoerd. Daaruit bleek onder meer dat de (sociale) omgeving een grote invloed heeft op ons eetgedrag en dat dierenwelzijn voor de meeste consumenten de belangrijkste reden is om meer plantaardig te eten.
Meintje van Dijk en Nikki van Kuijk deelden voorbeelden van hoe Greendish gemeenten helpt om te verduurzamen. Zo werkten zij in Ede om de voedselomgeving in het stationsgebied gezonder en duurzamer in te richten en begeleidden zij in Heemstede acht horecalocaties om voedselverspilling tegen te gaan.
EiWet-houder verkiezing
Landbouw- en voedseldeskundige Lara Sibbing onthulde de drie eindkandidaten voor de titel ‘EiWet-houder’ van 2024. Uit zeven genomineerden koos de jury, die verder bestond uit Verain en Ziggy Klazes, fractievoorzitter van GroenLinks in Haarlem: Kirsten de Wrede (Groningen), Dirk de Jager (Amsterdam) en Maud Hulshof (Wageningen). Tijdens de pauze kon het publiek een favoriet kiezen.
De Wrede kwam als winnaar uit de bus. Zij maakte indruk met haar ambitieuze aanpak en resultaten. Onder haar leiding heeft Groningen een routekaart opgesteld voor de voedsel- en eiwittransitie, met als doel een 60/40-verhouding van plantaardige en dierlijke eiwitten tegen 2030, in lijn met de Nationale Eiwitstrategie.
Haar beleid omvat initiatieven zoals gemeentelijke voedselhubs, moestuinen in iedere wijk en het stimuleren van plantaardige voeding op scholen. Daarnaast heeft Groningen als één van de eerste gemeenten vleespromotie in gemeentelijke reclamezuilen verboden.
Als winnaar krijgt Groningen gratis advies van Greendish om hun beleid verder te verduurzamen.
Inspiratie
Onder het genot van plantaardige snacks van Monkeys by the Sea, Snacks with Benefits, Vegan Visboer en Zwamcijsje konden aanwezigen tijdens de pauze inspiratie opdoen bij meerdere organisaties.
Zo was Plant Based Treaty aanwezig. Amsterdam ondertekende dit jaar als eerste gemeente van Nederland dit verdrag. De Nationale Week Zonder Vlees en Zuivel was aanwezig om te delen hoe gemeenten consumenten mee kunnen nemen.
Aan tafel bij ProVeg konden geïnteresseerden kennismaken met de Veggie Challenge. Deze app biedt dagelijkse tips en inspiratie, gevarieerde recepten en persoonlijke coaching aan gebruikers die minder dierlijk en meer plantaardig willen eten. Voor gemeentelijke beleidsmedewerkers en lokale politici die vlees- en visreclame willen verminderen, had Wakker Dier voorbeelden meegebracht uit gemeenten die daar al beleid op hebben gemaakt.
Danny Verroen en Petra Davids vertelden hoe ondernemers bij Groen Doen We Met Elkaar van elkaar leren om te verduurzamen. De Caring Movement lichtte toe hoe door artsen, boeren en andere professionals mee wordt gewerkt aan de transitie.
Na de pauze gingen Klazes en Sibbing in gesprek met Katharina Prause, beleidsadviseur voedseltransitie voor gemeenten, en Mark van Noorloos, specialist in plantaardige eiwitten bij Schouten, over de initiatieven die gemeenten kunnen nemen en hoe zij hun inwoners daarin meekrijgen.
Klazes nam in 2021 in Haarlem het initiatief om vleesreclame aan banden te leggen. Haar aangenomen motie is dit jaar omgezet in beleid, en een aantal gemeenten — waaronder Bloemendaal, Nijmegen en Tilburg — volgen nu dat voorbeeld.
Website brengt voedselbeleid in kaart
Een gezonder reclameaanbod is één van de 19 maatregelen die gemeenten kunnen nemen om plantaardige consumptie aan te jagen. Dat blijkt uit een inventarisatie van 30 gemeenten door de Dierencoalitie. Sandra Beuving, directeur van de Stichting Ondersteuning Dierencoalitie, onthulde ter afsluiting van de middag een nieuwe website, gemeenteplantvooruit.nl, waarop het voedselbeleid van gemeenten in kaart wordt gebracht.
Andere gemeenten stellen een wethouder voedsel aan; geven het goede voorbeeld in eigen kantines; financieren lokale concepten en startups; en maken afspraken met het bedrijfsleven en publieke instellingen, zoals scholen en ziekenhuizen, over gezonde en duurzame voeding.
Door deze voorbeelden samen te brengen, biedt de website ook een ‘menukaart’ aan gemeenten die benieuwd zijn wat zij kunnen doen. Gemeenten die nog niet op de website staan, kunnen zich aanmelden bij info@gemeenteplantvooruit.nl.
Greendish en de Dierencoalitie bedanken de Jaarbeurs Utrecht voor het verzorgen van een plantaardige lunch en Instock Market voor het aanbieden van drie plantaardige proefpakketten aan de genomineerde EiWet-houders.