Dinsdag stemden alle partijen in de Tweede Kamer voor een motie van de Partij voor de Dieren (PvdD) en Nieuw Sociaal Contract (NSC) om een einde te maken aan de import van garnalen uit kwekerijen waar de ogen van dieren worden afgeknipt. De motie vraagt de minister ook om supermarkten en andere afzetkanalen op te roepen om deze garnalen niet meer te verkopen. Albert Heijn heeft dat besluit al zelfstandig genomen.
Dat is goed nieuws, niet alleen voor garnalen, maar ook voor andere waterdieren, zoals mosselen, kreeften en vissen.
Twee jaar geleden reageerde minister van Landbouw Piet Adema (CU) nog afhoudend op Kamervragen van de PvdD over het uitsteken van de ogen van garnalen door erop te wijzen dat wetenschappelijke kennis over de pijnbeleving van schaaldieren beperkt is en Nederland zelf geen garnalen kweekt.
De meeste Nederlandse supermarkten verkopen echter wel garnalen uit kwekerijen in Azië en Midden-Amerika, waar de ogen van moedergarnalen onverdoofd worden afgeknipt of uitgesneden. Achter het oog van de garnaal ligt namelijk een klier die hormonen aanmaakt. Zonder oog, en dus die hormonen, legt de garnaal eerder eieren. Wanneer het oog wordt verwijderd, deinzen de dieren duidelijk terug. Ze zwemmen gedesoriënteerd rond en blijven met hun pootjes op de plek voelen waar het oog zat.
Bewustzijn neemt toe
De laatste jaren neemt het bewustzijn toe dat vissen, schelp- en schaaldieren ook wezens zijn met gevoel en wettelijk beschermd dienen te worden. In 2019 stemde nog een krappe meerderheid in de Tweede Kamer voor een motie van Frank Wassenberg (PvdD) om meervallen in kwekerijen voor de slacht te bedwelmen. In 2021 was er bredere steun voor een motie van Wassenberg en Tjeerd de Groot (D66) om het levend koken van krabben en kreeften te verbieden. Dat de hele Kamer vóór een motie stemt om aquatische dieren te beschermen, is een unicum. Het maakt duidelijk dat het welzijn van waterdieren inmiddels een thema is dat alle politieke partijen bezighoudt.
Wereldwijd worden jaarlijks 440 miljard garnalen gekweekt en nog eens 50 keer zoveel garnalen in het wild gevangen (25 biljoen). Ter vergelijking: wereldwijd worden zo’n 70 miljard kippen per jaar geslacht. Toch zijn er nauwelijks wetten en regels om dierenleed bij vissen, schelp- en schaaldieren te voorkomen.
De Nederlandse garnalenvangst op de Noordzee is de afgelopen drie jaar met driekwart gedaald. Ook de vangst van kabeljauw, schol en tong neemt af. Daarmee wordt het des te belangrijker dat maatregelen die Nederland of de Europese Unie treft om waterdieren te beschermen ook meteen voor import gaan gelden.
Nu bijna geen regels
Zo pleit de Dierencoalitie voor pijnloze doding van vissen. Nu sterven de meeste vissen die op zee worden gevangen óf een lange dood aan boord óf worden ze levend gefileerd. Alleen voor gekweekte paling geldt een wettelijke verplichting om de vissen voor slacht te verdoven. Nederland is de grootste ‘palingkweker’ ter wereld. Miljoenen babypalingen worden jaarlijks in Europa in het wild gevangen om in Nederlandse kwekerijen te worden vetgemest en gedood.
Kreeften en krabben worden vanaf de boot in dozen of kleine aquariums gepropt. De dieren krijgen niet te eten en komen dus langzaam om van de honger. In Nederlandse supermarkten zijn levende kreeften en krabben niet meer te koop, maar in groothandels en op markten wel. Er zijn überhaupt geen welzijnsregels voor deze dieren.
We hopen dat met de stemming om garnalenleed tegen te gaan, de Tweede Kamer een eerste stap heeft gezet om alle dieren die onder water leven beter te beschermen. Ook de Europese verkiezingen geven daar aanleiding toe: vrijwel alle Nederlandse politieke partijen schrijven in hun programma’s dat de EU dierenwelzijnsnormen die binnen de unie gelden ook zou moeten toepassen op import. Of, zoals het BBB het bondig formuleert: niet importeren wat we niet mogen produceren.