Nederlanders slaan steeds vaker een avondje vlees over. Een kwart van alle hoofdmaaltijden die in 2023 werden gegeten, was vegetarisch. Dat blijkt uit onderzoek van het CBS, het RIVM en het Voedingscentrum.
Slechts 5 procent alle Nederlanders eet helemaal geen vlees, 2 procent geen vis, en minder dan 1 procent is veganistisch. Maar het wordt steeds normaler om minder vlees te eten. Vier op de tien Nederlanders aten vorig jaar één of twee avonden per week geen vlees. Nog eens 20 procent at drie avonden per week vegetarisch.
Gezonder
‘Eén van de aspecten van gezond leven is minder vlees eten,’ zegt Tanja Traag, hoofdsocioloog bij het CBS, in een interview met Trouw.
De Gezondheidsraad concludeerde vorig jaar dat de meeste Nederlanders gebaat zijn bij een minder vlees- en zuivelrijk voedingspatroon. Het levert ook milieuwinst op en voorkomt dierenleed. Immers, minder vlees- en zuivelconsumptie betekent dat er minder dieren hoeven te worden opgehokt met minder emissies van broeikasgassen en stikstof tot gevolg.
Overconsumptie van vlees en zuivel leidt juist tot overgewicht en vergroot het risico op diabetes en hart- en vaatziekten. Volgens het RIVM veroorzaakt ongezonde voeding 8 procent van de totale ziektelast. Een volledig plantaardig dieet zou het mogelijk maken om 20 miljoen Nederlanders te voeden met 57 procent van het huidige landbouwareaal.
Tweedeling
Het RIVM zag in 2017 al een maatschappelijke tweedeling ontstaat op voeding: theoretisch opgeleide Nederlanders met een bovenmodaal inkomen eten en drinken overwegend gezonder dan praktisch opgeleiden en laagbetaalden, die als gevolg vaker te zwaar en ziek zijn.
De nieuwste cijfers van het CBS bevestigen dit. Van de universitair opgeleide volwassenen eet 45 procent altijd of minstens drie keer per week vegetarisch. Bij mensen met een middelbare beroepsopleiding of alleen middelbare school is dat 19 procent.
Supermarkten pakken verantwoordelijkheid
Nu is nog 80 procent van het voedselaanbod in supermarkten ongezond, en vallen vier op de vijf aanbiedingen in supermarktfolders buiten de Schijf van Vijf. Daar komt verandering in.
Vorige week berichtte Wakker Dier, één van de zestien organisaties van de Dierencoalitie, dat bijna alle grote supermarkten hebben afgesproken om de verkoop van plantaardige eiwitten naar 60 procent op te krikken in 2030. Gemiddeld halen Nederlanders nu nog 43 procent van hun eiwitten uit plantaardige producten. Ook zestien cateraars en online supermarkt Crisp doen mee.
‘Het merendeel van de Nederlanders wil minder vlees eten. Deze voorlopers pakken hun verantwoordelijkheid om ze daarbij te helpen,’ vertelt Collin Molenaar van Wakker Dier.
Waar blijft de overheid?
Maar 10 procent van alle Nederlanders eet de aanbevolen hoeveelheid groente en fruit. Volgens het Rode Kruis ervaren zo’n 400.000 mensen groente en fruit zelfs als een ‘onbereikbare luxe’. Toch lijkt 0 procent btw op groente en fruit geen politieke prioriteit.
In tegendeel, de overheid houdt vlees en zuivel kunstmatig goedkoop. Uit onderzoek van ProVeg blijkt dat tussen 2018 en 2021 maar liefst 71 keer meer subsidie werd verstrekt aan vlees en zuivel dan aan plantaardige en gekweekte alternatieven: 2 miljard euro tegenover 28,7 miljoen. Per 1 januari is ook nog eens de verbruiksbelasting op plantaardige melkvervangers verhoogd van 8 naar 26 cent per liter. Koemelk is van de belasting uitgezonderd.
Driekwart van de Nederlanders wil liever dat de overheid de ontwikkeling van alternatieven voor dierlijke producten subsidieert, bleek vorig jaar uit onderzoek van de betrokken organisaties van de Dierencoalitie en ProVeg.